در شرایطی که فعالان بازار لوازم خانگی به دنبال راهی برای فرار از بازار رکودزده می‌گردند، موج راه‌اندازی هایپرها و سراها کسب‌وکارهای خرد را در معرض ورشکستگی و تعطیلی قرار داده است. موضوعی که حالا مورد تاکید نایب‌رئیس اتاق اصناف تهران هم قرار گرفته است.
با توسعه مال‌های لوازم خانگی اختلافات میان فعالان صنفی و مدیران این مال‌ها افزایش پیدا کرده است. البته نارضایتی مدیران صنفی چرایی تاسیس مال‌ها در کشور نیست؛ بلکه انتقاد اصنافی‌ها نبود رقابت سالم میان بنگاه صنفی و مال‌هاست.
در واقع مدیران ارشد اصناف این پرسش را مطرح می‌کنند که چرا دولت میان فعالان اقتصادی تبعیض قائل می‌شود و به یک بنگاه تسهیلات چشمگیر می‌دهد؟ این در حالی است که کسبه خرد برای دریافت تسهیلات خرد با موانع زیادی دست و پنجه نرم می‌کنند.
دومینوی تعطیلی فروشگاه‌های لوازم خانگی
نایب رئیس اتاق اصناف تهران در رابطه با توسعه و گسترش فعالیت‌های سراها و مال‌های لوازم خانگی به تجارت‌نیوز گفت: چنانچه این نحوه فروش لوازم خانگی از سوی مال‌ها ادامه پیدا کند به‌زودی دومینوی تعطیلی گسترده فروشندگان لوازم خانگی به حرکت درمی‌آید.
۳ ضلعی رانت دولت، بانک‌ها و تولیدکنندگان
محمدرضا فرجی‌تهرانی با انتقاد از نحوه فعالیت مال‌ها عنوان کرد: این برای نخستین بار است که در حیات بشریت با کسب‌وکاری روبه‌رو شده‌ام که از ابتدای شروع فعالیت‌شان سود کلانی به جیب زده‌اند. البته علت این نوع سود کلان مال‌ها از سر رانتی است که میان سه ضلعی تولیدکنندگان، دولت و بانک‌ها شکل گرفته است.
او ادامه داد: از قدیم بازاری‌ها می‌گفتند هر کاسبی برای شروع فعالیتش باید دوران خاک‌خوری‌اش را طی کند. تجربه نشان می‌دهد، تاکسی‌های اینترنتی و بسیاری از اپلیکیشن‌های خرید اینترنتی، در مقطعی به ورشکستگی رسیدند و دوباره با سرمایه‌گذاری جان گرفتند، در واقع دوران خاک‌خوری را پشت‌سر گذاشتند. آیا تاکنون شنیده‌اید کارشناسی بگوید مال‌های بزرگ لوازم خانگی دوران خاک‌خوری خود را طی کرده‌اند؟ از همان ابتدای تاسیس مال‌های لوازم خانگی نه تنها عملکردشان زیان‌ده نبوده بلکه کالاهای تولیدکنندگان ایرانی را با سود کلانی فروخته‌اند؛ این در حالی است که مدیران مال‌ها با تبلیغ گسترده به مردم می‌گویند کالاها را زیر نرخ تولیدکننده به مصرف‌کننده می‌فروشند.
وی با انتقاد از رفتار برخی تولیدکنندگان تشریح کرد: سوال بنده از تولیدکنندگان لوازم خانگی این است که چرا در سایر صنف‌ها چنین تخفیفاتی از سوی تولیدکننده رخ نمی‌دهد؟ چرا در صنف لوازم خانگی تولیدکننده اجازه دارد کالا را زیر نرخ مصرف‌کننده به مال‌های بزرگ بفروشد؟ در حالی که هیچ‌گاه در سایر کشورها برندهای خارجی حتی با وجود تخفیفات تولیدکننده اجازه ندارد کالا را زیر نرخ تمام‌شده بفروشند. با این تفاسیر عجیب است که در ایران از قواعد کشورهای توسعه‌یافته تقلید نمی‌کنیم.
نایب رئیس اتاق اصناف تهران به تولیدکنندگان لوازم خانگی توصیه کرد: از آنجایی‌که چندین سال است شعار اصلی سال بر تولید متمرکز است، تولیدکننده دسترسی بهتری به مسئولان دولتی دارد، در نتیجه بهترین راهکار این است که برای جبران تلاش کسبه این بار تولیدکنندگان، پشت اصناف و فروشندگان صنفی بایستند و در جلسات با دولت خواستار اعطای تسهیلات به فروشندگان لوازم خانگی شوند.
فرجی‌تهرانی اضافه کرد: با فعالیت سراها مخالفتی ندارم، چراکه در تمام دنیا فروشگاه‌هایی شبیه به مال‌های ایرانی وجود دارد. به نظر می‌رسد دولت هم با فعالیت مال‌ها و فروشگاه‌های بزرگ موافق است، چراکه نظارت بر فروشگاه بزرگ بسیار راحت‌تر از چند هزار واحد صنفی و اتحادیه‌های گوناگون است.
او با اشاره به تفاوت‌های فاحش میان فعالیت مال‌های بزرگ ایرانی با سایر کشورها یادآور شد: تفاوت ما با سایر کشورها در این است که در کشور ما شرایط برابری برای رقابت مال‌ها و واحدهای صنفی کوچک وجود ندارد، اما در کشورهای توسعه‌یافته دولت‌ها به مال‌های بزرگ همان تسهیلاتی را می‌دهند که به بنگاه‌های کوچک داده‌اند. این در حالی است که در ایران شاهد فعالیت مال‌های بزرگی هستیم که از تسهیلات عجیبی برخوردارند. طوری که به نظر می‌رسد جیب‌شان به بانک مرکزی متصل است.
به گفته این مقام اتاق اصناف تهران، در حالی در نظام بانکی ایران وام دهی به مال‌ها آسان است که واحدهای کوچک برای دریافت ۳۰ میلیون تومان از بانک باید هزار روش را امتحان کنند و در آخر موفق به دریافت وام نخواهند شد.
تغییر اکوسیستم زیست کشور
او معتقد است که ترویج سراها اکوسیستم زندگی در کشور را به هم می‌ریزد، چراکه برای شکل‌گیری هر سرا هر فردی که برای فعالیت جذب این سراها می‌شود، حدود ۱۰ تا ۱۵ نفر از بدنه اصناف کشور بیکار می‌شوند.
فرجی تهرانی با تاکید بر حمایت اصناف از تولیدکنندگان لوازم خانگی در زمانی که واردات لوازم خانگی آزاد بود، خاطرنشان کرد: فراموش نکنیم زمانی که نرخ ارز مانند امروز نوسان نداشت و در بازار تفاوت نرخ زیادی میان برند خارجی و داخلی نبود، فروشندگان صنفی لوازم خانگی سعی کردند برند ایرانی را به مردم معرفی کنند.
روزگاری که واردات لوازم خانگی آزاد بود و تولیدکننده داخلی به هر طریقی حاضر به فروش کالای خود به فروشندگان لوازم خانگی بود، همین واحدهای صنفی تلاش‌های بسیاری کردند تا لوازم خانگی ایرانی را میان مردم جا بیندازند، اما حالا که نوبت به تولیدکننده رسیده که از او حمایت کند، متاسفانه تولیدکننده فروشنده‌های خرد صنفی را نمی‌بیند. متاسفانه چند مزیت و تسهیلات در کنار هم جمع شده تا وضعیت مال‌های بزرگ روز به روز رونق بگیرد که امروز این اتفاق در فروشگاه‌های اینترنتی رخ داده است.
به گفته فرجی، با توجه به روی کار آمدن فروشگاه‌های اینترنتی و مال‌های بزرگ، دیگر کاسبان لوازم خانگی باید کسب‌وکار خود را تعطیل کنند. البته راهکار دیگری هم وجود دارد که کاسبان لوازم خانگی دست‌به‌دست یکدیگر داده و خود نیز فروشگاهی بزرگ احداث کنند تا بتوانند ماندگار شوند و کمتر آسیب ببینند.
بر اساس این گزارش، شاید اکنون سراها و مال‌های بزرگ در اصناف مخنلف کالا را با نرخ پایین‌تری به‌دست مصرف‌کننده برسانند، اما چنین روش رفته‌رفته موجب حذف رقبایی می‌شود که از رانت دولتی برخوردار نیستند و پس از این اتفاق همین سراها انحصار بازار را در دست می‌گیرند تا به تعیین‌کننده اصلی نرخ برای مصرف‌کننده تبدیل شوند.
منبع: تجارت نیوز
