ارزی که به واردات موبایل و کالاهای سخت‌افزاری تخصیص می‌یابد دونرخی است: ارز نیمایی و ارز حاصل از صادرات. یکی با ارز ۴۴ هزار تومانی و دیگری با ارز حدود ۶۰ هزار تومان اما مصرف‌کننده تفاوت این دو نرخ را حس نمی‌کند. فعالان این حوزه معتقدند تک‌نرخی شدن ارز واردات و کالاهای سخت‌افزار هرچند در ابتدا تا حدودی احتمال افزایش قیمت در بازار را به همراه داشته باشد، اما در نهایت به نفع مصرف‌کننده خواهد بود و بازار را شفاف میکند.
فعالان این حوزه معتقد به تک‌نرخی شدن ارز واردات موبایل و سخت‌افزار هستند اما رئیس اتحادیه فناوران، محمدرضا فرجی تهرانی، عقیده دارد لپ‌تاپ باید با ارز نیمایی وارد شود نه ارز حاصل از صادرات زیرا کالاهای IT زیرساخت توسعه کشور را می‌سازند و کالاهایی مثل لپ‌تاپ و پرینتر به بخش آموزش مربوط است و باید با هزینه کمتری وارد و عرضه شود. این کالاها در سراسر دنیا در شرایطی عرضه می‌شوند که انگیزه رقابت به وجود می‌آید؛ او می‌گوید حتی شرکت‌‌های واردکننده کالاهای IT در برخی از کشورها مثل هلند معاف از مالیات هستند.
به گفته فرجی تهرانی، وقتی کالاهای IT با ارز نیمایی وارد نشود، قاچاقچی جای تجار را می‌گیرد و ارز بسیاری از کالاها از روند بانکی تامین نمی‌شود. تهرانی گفت: لپ‌تاپ قاچاق با سرعت بالاتری وارد کشور میشود زیرا مراحل تامین، تخصیص و امور اداری را طی نمی‌کند در نتیجه قاچاقچی از نظر زمان از ما جلوتر است.
روند واردات موبایل و لپ‌تاپ متفاوت است
رئیس اتحادیه فناوران در مورد تک‌نرخی شدن ارز واردات موبایل توضیح داد: وضعیت موبایل با کالاهای سخت‌افزاری متفاوت است. موبایل باید با ارز تک‌نرخی وارد شود زیرا در تلفن همراه، موضوع رجیستری وجود دارد. در کالای موبایل، قاچاقچی و تاجر هر دو به صورت هوایی کالا را وارد می‌کنند اما لپ‌تاپ به صورت هوایی فقط قانونی وارد میشود، این در حالی است که واردات دریایی و زمینی لپ‌تاپ ممکن است قاچاق هم باشد اما باز ارزان‌تر است. در همین خصوص، بین ارز نیمایی و ارز آزاد حدود ۲۵ درصد تفاوت است. اگر ارز نیمایی در واردات سخت‌افزار حذف شود، قاچاقچی با هر نرخ می‌تواند در زمان کوتاه‌تر واردات را انجام دهد اما تجار به صورت قانونی در بازه زمانی طولانی‌تری با در نظر گرفتن تعدد سامانه‌‌‌ها، هزینه گمرکی، پول بیمه بار، کارگزار، مالیات و غیره بار را وارد می‌کنند و قاچاقچی حدود ۲۰ درصد از ما جلوتر است.
در همین خصوص، رئیس انجمن موبایل ایران، مهدی اسدی، در مورد تک‌نرخی شدن ارز واردات موبایل توضیح داد: ما قطعاً با تک‌نرخی شدن ارز موافق هستیم و بارها از سمت انجمن موبایل به بانک مرکزی در همین خصوص نامه زدیم و از وزات صمت و بانک مرکزی خواستیم که منشاء ارز را به یک منشاء ارز واحد تغییر دهند.
یک میلیارد و ٢٠٠ هزار دلار برای واردات موبایلهای زیر ۶۰۰ دلار
رئیس انجمن موبایل با تاکید بر این نکته که بازار موبایل بازار عرضه و تقاضاست گفت: بازار موبایل در کشور سه میلیارد دلار است که از این عدد یک میلیارد و ٢٠٠ هزار دلار برای واردات موبایلهای زیر ۶۰۰ دلار، و ۹۰۰ میلیارد برای واردات موبایلهای بالای ۶۰۰ دلار است. اما ما معتقدیم این اعداد باید مشترک شوند و ارز واحدی به واردات همه موبایل‌ها اختصاص یابد.
به گفته اسدی، ارز موبایل باید بین صادرکننده و واردکننده در تبادل باشد، باید در یک سامانه صادرکننده ارز را عرضه و واردکننده تهیه کند.
به عقیده او، تک‌نرخی شدن ارز تغییری در افزایش قیمت موبایل در بازار ایجاد نمی‌کند بلکه بازار را شفاف میکند، زیرا در حال حاضر که موبایل با نرخ حدود ۴۴ هزار تومان وارد میشود، با قیمت بیشتری به دست مصرف‌کننده نهایی می‌رسد.
رئیس کمیسیون تامین تجهیزات و کالای فاوای نصر تهران، مسعود شکرانی، معتقد است ارز واردات کالاهای سخت‌افزار نیز باید تک‌نرخی باشد. او گفت: دونرخی بودن ارز قطعاً فساد‌زاست و بازار عرضه و تقاضا را نیز دچار ناهم‌تزاری میکند. اگر ارز واردات کالای سخت‌افزار تک‌نرخی باشد به نفع بازار و مصرف‌کننده است.
شکرانی با اشاره به این سوال که تک‌نرخی شدن ارز باعث افزایش قیمت کالا در دست مصرف‌کننده نمی‌شود توضیح داد: در حال حاضر که ارز واردات کالا نیمایی است، کالا با همان نرخ به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد و چند دست می‌چرخد و با قیمت بالاتر به دست مصرف‌کننده نهایی می‌رسد. متاسفانه الان با توجه به اینکه ارز واردات سخت‌افزار و موبایل دونرخی است، مصرف‌کننده با نرخ پایین‌تری کالا را دریافت نمی‌کند و بازار محصولات نیز متنوع نیست.
به گفته رئیس کمیسیون تامین تجهیزات و کالای فاوای نصر تهران، اختلاف بین ارز نیما و ارز آزاد زیاد است. ارز نیمایی حدود ۴۴ هزار تومان و ارز آزاد حدود ۶۰ هزار تومان است؛ در این شرایط احتمال دارد قیمت لپ‌تاپ اگر هزار دلار باشد، به‌غلط عدد بیشتری گفته شود. بنابراین ارز دونرخی برای مصرف‌کننده نیز سودی ندارد.
شکرانی معتقد است: اگر قرار است ارز نیما را گران‌تر کنند باید به فکر چالش‌های واردکنندگانی که به ارگان‌‌های دولتی کالا می‌فروشند هم باشند؛ زیرا در حال حاضر فروش بر اساس نرخ ۴۴ هزار تومان بوده است و اگر قرار بر تک‌نرخی شدن باشد باید دستورالعمل جبران خسارات ناشی از تغییر نرخ ارز را برای دستگاه‌ها تکلیف کنند تا شرکت‌‌ها ورشکست نشوند.
ارز تک‌نرخی و رقابت فعالان
رئیس کمیسیون تامین تجهیزات و کالای فاوای نصر تهران با تاکید بر اینکه کشور دچار کمبود ارز است ادامه داد: به نظر می‌رسد به دلیل محدودیت عرضه ارز در کشور، نمی‌‌توان ارز را تک‌نرخی کرد زیرا در صورت پیاده کردن این سیاست قیمت ارز افزایش می‌یابد و از نرخ فعلی ارز آزاد بیشتر خواهد شد. مثلاً اگر نرخ نیمایی را ۶۰ هزار تومان اعلام کنند، نرخ ارز آزاد ۶۴ هزار تومان میشود. در دی ۱۴۰۱ قرار بود این اتفاق بیفتد که دلار تا ۶۰ هزار و خرده‌ای بالا رفت؛ اما این فاصله باید خیلی کم باشد یعنی اگر نمی‌توانند ارز را تک‌نرخی کنند، این فاصله نباید زیاد باشد که رانت و فساد به وجود آید.
در همین خصوص، رئیس کمیسیون تولید نصر تهران، مسعود معزینیا، تاکید کرد تک‌نرخی شدن ارز همیشه خوب است زیرا از رانت جلوگیری میکند؛ زیرا رانت باعث میشود به تولید و تامین صنایع آسیب وارد شود. تک‌نرخی شدن ارز باعث میشود میدان برابر و رقابت برای همه یکسان باشد و این اتفاق در نهایت به نفع مردم است.
معزینیا با اشاره به ثابت شدن نرخ ارز توضیح داد: نرخ ارز را دولت تعیین میکند و بیشترین ارزآوری را دولت دارد پس می‌تواند تعیین کند که نرخ ارز ۵۰ هزار تومان است. با یک نرخ مشخص تولیدکننده مواد اولیه می‌خرد و به همان نسبت مصرف‌کننده با نرخ ارزان‌تری کالا تهیه میکند در نهایت قیمت‌ها نیز کاهش می‌یابد. در گذشته ارز واردات برخی از کالاها تک‌نرخی بوده اما در حال حاضر ناترازی وجود دارد و این چالش در بلندمت قابل حل است.
حسین روزبه، عضو انجن موبایل ایران، نیز در آخر گفت: تک‌نرخی شدن ارز به نفع همه صنف‌هاست. افزایش قیمت از رانت بهتر است و در نتیجه بازار یکنواخت میشود.
منبع: پیوست
